Zatrudnienie młodocianych pracowników

Zgodnie z prawem pracy status pracownika przysługuje osobie, która ukończyła 18 lat, czyli jest pełnoletnia i zostanie zatrudniona przez pracodawcę na podstawie umowy o pracę. Jednocześnie przepisy przewidują możliwość zaangażowania do pracy osób niepełnoletnich – młodocianych pracowników, czyli osoby w wieku 15-18 lat (od 1 września 2018 r. wiek osoby, którą można uznać za młodocianą, został obniżony z 16 do 15 lat).

Pracodawca może zatrudniać młodocianych pracowników w charakterze przygotowania zawodowego lub w celu wykonywania pracy zarobkowej, choć wyłącznie przy pracach lekkich, czyli takich, które nie powodują zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego i nie utrudniają mu wypełniania obowiązku szkolnego. Pracodawca decydujący się na zatrudnianie młodocianych powinien, po uzyskaniu zgody lekarza medycyny pracy, sporządzić wykaz prac lekkich, który następnie podlega zatwierdzeniu przez inspektora pracy.

W celu ochrony zdrowia młodocianych kodeks pracy wprowadza określone środki:

• Obowiązek badań lekarskich przed przyjęciem do pracy, jak również okresowych i kontrolnych w czasie zatrudnienia. W przypadku, gdy lekarz orzeknie, iż dana praca zagraża zdrowiu młodocianego, pracodawca jest obowiązany zmienić rodzaj pracy lub rozwiązać umowę o pracę i wypłacić odszkodowanie.
• Zakaz pracy przy pracach wzbronionych.
• Zakaz pracy młodocianego do 16 roku życia więcej niż 6 godzin.
• Zakaz pracy młodocianego powyżej 16 lat ponad 8 godzin na dobę.
• Młodocianego nie można zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej.
• Przerwa w pracy dla młodocianego powinna trwać przynajmniej 14 godzin.
• Młodociany ma prawo do 48 godzinnego odpoczynku w tygodniu, który powinien obejmować niedzielę.

Rodzaje prac wzbronionych młodocianym:

• Prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, wymuszoną pozycją ciała oraz zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu (w podziale na dziewczęta i chłopców).
• Związane z produkcją, sprzedażą i konsumpcją wyrobów alkoholowych, w tym obsługa konsumentów w zakładach gastronomicznych.
• Związane z produkcją, sprzedażą i reklamą wyrobów tytoniowych.
• W szpitalach (oddziałach) dla nerwowo i psychicznie chorych.
• Prace w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych  (prace w narażeniu na azbest).
• Prace w narażeniu na substancje, mieszaniny lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
• Prace w warunkach narażenia na działanie promieniowania laserowego, nadfioletowego lub podczerwonego.
• Prace stwarzające zagrożenia wypadkowe.
• Obsługa młotów mechanicznych, pras, walców, nożyc, krajalnic, szarpaczy oraz napędów i przystawek przenoszących ruch na maszyny.
• Połowów ryb, ich patroszenia i filetowania oraz wszelkich prac w działach produkcyjnych fabryk przetworów rybnych.
• Prace związane z wytwarzaniem i stosowaniem środków wybuchowych i łatwopalnych.
  

Młodociani mogą być zatrudnieni na podstawie pisemnej umowy o pracę, którą należy zawrzeć najpóźniej w dniu, w którym następuje rozpoczęcie pracy. Umowa ta powinna zawierać informacje, jaka praca zlecona jest pracownikowi, na jaki okres została zawarta, jaki jest jej typ oraz określać prawa i obowiązki pracodawcy oraz pracownika. Musi określać strony umowy, datę zawarcia, jak i informację dotyczącą wysokości wynagrodzenia i o przysługującym urlopie. Minimalne wynagrodzenie wynikające z umowy o pracę może wynosić w 2018 roku 2100 zł brutto.

Prawo do pierwszego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 12 dni młodociany uzyskuje z upływem 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia pracy. Młodociany, który nie nabył jeszcze prawa do urlopu może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie mu tego urlopu zaliczkowo, aby mógł skorzystać z ferii szkolnych przypadających przed upływem sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia. Z upływem roku pracy młodociany pracownik uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni. Jednakże w roku kalendarzowym, w którym młodociany ukończy 18 lat, urlop wynosi tylko 20 dni, jeżeli prawo do urlopu młodociany uzyskał przed ukończeniem 18 lat.

Ważne! Pracodawca zobowiązany jest ustalić wymiar i rozkład czasu pracy młodocianego tak, aby uwzględniał on godziny nauki szkolnej. Ma też obowiązek zwolnić młodocianego od pracy na czas niezbędny do wzięcia udziału w zajęciach szkolnych.

Czas pracy młodocianego nie może przekroczyć 8 godzin na dobę. Limit ten obejmuje również czas nauki w wymiarze, jaki wynika z obowiązkowych zajęć szkolnych. Ponadto młodociany zatrudniony przy wykonywaniu lekkich prac w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może pracować dłużej niż 12 godzin tygodniowo. W dniu uczestniczenia w lekcjach, czas pracy młodocianego nie może przekroczyć 2 godzin. Natomiast w okresie ferii szkolnych wymiar czasu pracy takiego pracownika nie może przekroczyć 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.

Jeżeli dzienny wymiar czasu pracy młodocianego przekracza 4,5 godziny, przysługuje mu 30-minutowa przerwa w pracy.

Pamiętaj! Jeżeli młodociany jest uczniem szkoły dla pracujących, pracodawca zobowiązany jest udzielić mu na jego wniosek urlopu bezpłatnego w okresie ferii szkolnych. Wymiar urlopu bezpłatnego nie może przekroczyć 2 miesięcy, a okres tego urlopu wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Pracodawca zatrudniający młodocianego powinien również mieć na uwadze, że kodeks pracy ogranicza możliwość rozwiązania przez niego umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego. Umowę można rozwiązać jedynie w razie niewypełnienia przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego, stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa się przygotowanie.

Prowadzisz firmę? Skontaktuj się i podpisz z nami umowę w zakresie medycyny pracy:

medycynapracy@jkmed.pl

tel. 518 870 874